English

Kopiina & Faasoaina o faila

O le kopiina o faila, o se auala faigofie e maua ai tusitusiga, pdfs, vitio, ata pu’e, ma isi faila. E ese le ‘Download’ ese le ‘Streaming’. O le Downloading o le kopi o information i lau komepiuta mo le faaaogaina i se isi taimi. Ae o le Streaming o le faailoaina lea o vitio, musika, poo leo i luga o le upega tafailagi,  e matamata pe faalogologo iai i le taimi lava lena.

O mea e ono tutupu

  • O le te’i ua e kopiina i lau komepiuta ni faila ua faaleaga (virus) mai i se website pe mai i se faila a se isi, ae e te le’i fuafuaina.
  • O lou kopiina ai o ni faila ua faaleagaina e ono mafai ai e tagata ona iloa information, e ono gaoia ai au tupe poo mea foi tau ia te oe.
  • O le le maua ai o ni tupe a tagata na tusia musika ma peseina pese, aua o lea ua kopi ae le faatauina a latou pese.
  • O le soli ai o le tulafono o le ‘copyright’ aua e moni lava o le kopi o musika ma vitio o se mea faaosooso, ma e toatele lava latou te faia, ae o loo soli ai le tulafono pe afai e ‘copyright’.
  • O le soli ai o le ‘firewall’ poo le faila e puipuia au faila aemaise o lou faaaogaina o polokalame e faasoa ai faila ma isi.
  • O le kopi ai o mea le talafeagai o i faila e faafoliga e lelei, ae o loo tumu i mea leaga.
  • O lou kopiina o ni faila e sau ai ni faasalalauga osovale ae e te le’i fuafuaina.

Malupuipuia o le kopiina o faila

  • Ia faamautinoa o faaaogaina faila e puipui ai lau komepiuta e pei o le ‘firewall’ a’o le’i kopiina nisi faila.
  • Ia kopiina ‘executable files’ (.exe) ma le faaeteete. O faila ia e faaaoga e polokalame i au komepiuta. Ae ui i lea, e masani ona faaaoga e faaleaga ai faila. Ia faaaoga websites e te faatuatuaina e kopi mai ai faila ae le o se ‘system’ ua vaevaeina ona faila i galuega eseese (peer to peer).
  • Ia faaeteete i le kopiina soo se mea lava, leaga e te le o iloaina mea o loo e kopiina ma e pule lava tagata i igoa e faaigoa ai faila
  • O se ata e faapea lava oe o se ata tifaga lelei ae e te le iloaina o se ata o faiga aiga poo se faila ua faaleagaina.
  • Ia kopi musika mai i sites e totogi e pei o le iTune, Google Play, poo nisi sites e te talitonuina.

Malupuipuia o faila faasoa(peer to peer)

  • Afai e tatau ona faasoa faila i lau pisinisi, ia filifili faila e sefe ma malupuipuia, faapipii ma faaaoga faalelei.
  • Faapipii au faila a’o galue le firewall ma o faaaoga foi isi vaega e malupuipuia lelei ai au komepiuta.
  • Ia taumafai e totogi le ‘premium version’ (e le o totogiina e faasalalauga) ina ia aua nei soona tele fue ni faasalalauga, poo faila ua faaleagaina, e aafia ai au komepiuta.
  • Ia kopi na o faila mai i sites a manufacturers (tagata o loo faia faila) poo resellers (sites latou te toe faatauina atu).
  • Aua nei soona faatagaina tagata e tilotilo sa’o i au faila. Ia e faatonuina au polokalame ina ia faasoa na o faila e tatau ona faasoa, ae o le tele, ia tuu pea ia sefe ma malupuipuia. O le faiga lena e le iloa ai e nisi, pe latou te maua foi mea tau ia te oe.
  • Aua le faasoaina fua mea ua ‘copyright’ poo mea na tusia pe fausia e isi aua e le o sau mea.

O le tele o information e uiga i le gaoi o ‘copyright’ e maua i:

FAST: The Federation Against Software Theft. (UK site)

FACT: The Federation Against Copyright Theft. (UK site)

IFPI: International Federation of the Phonographic Industry.

Lisi o upu

.exe file

Faila faatino: faaaogāina e ni polokalame e faapipii ma faatino ai galuega I luga o komepiuta.