English

O le “Cloud”

O le tele o pisinisi/tagata o lo o fa’aaoga le “Cloud” e teu ai fa’amaumauga/polokalame fa’atekonolosi. E i ai foi taimi e fa’aaoga ai le “Cloud” e fa’atino ai isi ‘au’aunaga a pisinisi, ae le na o le teu ai o fa’amaumauga.

Fa’aaogaga o le “Cloud”:

  • Software-as-a-service(SaaS) o se tasi o auala e fa’aaoga ai le “cloud” – o polokalame fa’atekonolosi e masani ona tuu i se masini komepiuta, ae ua tuu I le “cloud” ona fa’aaoga lea o le initaneti e fa’aola ai mai le “cloud”. O le isi igoa o lea ituaiga fa’aaogaga o le “cloud” o le ‘hosted software’ po o le ‘hosted applications’.
  • Infrastructure-as-a-service(IaaS) o le isi lea fa’aaogaga o le cloud e totogi ai le fa’aaoga o se vaega o le “cloud” e teu ai fa’amaumauga ae le tau fa’aaoga ai se masini pei o se ‘server’ e pei ona masani ai. O se fa’ata’ita’iga masani o le ‘itu’aiga fa’aogaga lea o le “cloud” po o le IaaS, o le ‘website hosting’.
  • So o se ‘itu’aiga gaoioiga e fa’atino e teu ai fa’amaumauga fa’atekonolosi ma mea fa’apena ae fa’aaoga ai e initaneti, o auala ‘ese’ese ia o lo o fa’aaoga ai le “cloud”.

O le isi aogā o le “cloud” e te le tau galue ai i se nofoaga se tasi pei o se ofisa ae mafai ona e galue mai so o se mea. Pau le mea e mo’omia o sau feso’otaiga i le initaneti. E ono fesoasoani lea tulaga i le fa’a’iti’itia o le tau o le fa’agaoioiga o le pisinisi.

Fa’a’ete’etega

Po o le a lava le fa’aaoga o le “cloud” o lo o e fa’atinoa e tatau lava ona e puipuia lelei au fa’amaumauga ma mea fa’apena o lo o i le “cloud”. O fautuaga ia mai le “Gartner” – o se tasi pisinisi e galue i puipuiga mo’omia:

  • O le ulufale o le user ua faamanuia

Fa’a’ete’ete i fa’atagaga e ave i tagata e mafai ai ona latou fa’aaoga fa’amaumauga po o polokalame o lo o i le “cloud”

E taua le tulaga lea auā a alu sa’o i le “cloud” o lona uiga e le ui atu i puipuiga masani o lo o ua uma ona fa’atulaga i le pisinisi.

  • ‘Usita’ia o ‘aia’iga

E tatau i le tagata o lo o fa’aaoga le “cloud” ona va’ai i le puipuiga ma le sa’o atoatoa o ana fa’amaumauga/polokalame fa’atekonolosi o lo o i le “cloud”. E le se mea na e fai e le “cloud”.

  • Mea tonu o lo o teu ai au fa’amaumauga

A fa’aaoga le “cloud” e le mafai ona e iloa po o fea tonu o le lalolagi o lo o teu ai au fa’amaumauga.

  • Teu ‘ese’ese o fa’amaumauga

O lo o teu fa’atasi au fa’amaumauga ma fa’amaumauga a isi tagata. O lona uiga a tupu se fa’aletonu i fa’amaumauga a isi tagata e ono afāina ai,leiloa pe fa’aleagaina ai au fa’amaumauga.

  • Toe maua mai o mea ua leiloloa pe fa’aleagaina

O le a le mea e tupu pe a tulai mai se fa’afitauli? Ua fai ni kopi o au fa’amaumauga ma teu malu i se isi nofo’aga?

  • Su’esu’ega pe a tupu mai se fa’afitauli

E matuā faigata lava, tusa e le mafai ona fa’atino ni su’esu’ega i le “cloud” pe a masalomia e iai ni faiga fa’asolitulafono ua fa’atino ma a’afia ai au fa’amaumauga.

  • Umi e mafai ai ona fa’aaoga le “cloud”

E ono tele le fa’afitauli pe afai e a’afia le kamupani o lo o e fa’aaoga e te o’o atu ai i le “cloud” ae maise pe a gau lea pisinisi. E tatau ai ona e va’ai lelei pe na o nai mea e fa’aaoga ai le cloud ae fa’aaoga se isi auala e teu ai isi mea, ma fai lelei ni kopi auā e le iloa mea e ono tutupu.

Filifiliga o se ‘au’aunaga e faatino i le “cloud”

Saili maeaea le aofaiga o cloud provider ma faaaoga na o kamupani ua iai le agavaa, o nai kamupani ua lelei lo latou tamaoaiga ma ua sili atu le latou tulaga tauleleia ma ua fautuaina mai. E tatau ona mafai ona latou fesoasoani ia te oe pe a suia ou manaoga ma tuputupu ae ai lou kamupani, e malamalama i au faataitaiga faapisinisi ma manaoga ma mafai ona fesootai atu ia te oe i se auala e te malamalama iai. O le provider e tuuina atu e tatau ona iai le faamaonia o le ISO27001, o le ala lea e mautinoa ai o loo teuteua ai au faamaumauga i se siosiomaga e fetaui ma faamatalaga o le puleaina o le saogalemu i le tulaga faatonuina o le le faalauaiteleina, amiosao ma le tulaga saunia.

Va’ai lelei ia puipuia au gaoioiga uma e fa’aaoga ai le “cloud”

Atonu ua lelei ma atamamai fautuaga i lau filifiliga o se cloud provider, e tatau ona e matauina lapataiga nei ina ia faatumauina ai le saogalemu o faamaumauga, amiosao ma le tulaga saunia:

  • Aua le so’ona tu’usaunoa e e mafai ona fa’aaoga au fa’amaumauga o lo o i le “cloud”. Ia manino lelei po o ai o lo o fa’aaoga ae po o a foi latou mea na fai i le “cloud”. Manatua ia sui ki ma fa’atagaga pe a le toe faigaluega/tuli tagata mai le pisinisi.
  • Ia mautinoa soo se faamaumauga o au tagata faatau o loo teuina i le cloud o loo ua “encrypted” po o “hashed” i se auala e le mafai ai ona faaaoga lelei i se tagata e lei faamaonia le latou auai. E toatele faalapotopotoga, lapopoa ma laiti na feagai ma faatinoga faaletulafono mo le toilalo i le le lava o le puipuia lelei o faamaumauga pe afai ua “hack” le latou auaunaga ua faavae i luga o le cloud.
  • Ia manino le tu’u’ese’esega o fa’amaumauga o lo o tau atiae ma fa’amaumauga ua maea ma o lo o fa’aaoga i le taimi nei ina ia taofia ai le fa’aaoga o le tasi mea e ui atu ai i isi mea.

Konekarate mo le fa’aaogaga o le “cloud”

E tatau ona manino i le konekarate:

  • Mea e te faia ma mea e fai e le kamupani o lo o avatua lou avanoa e fa’aoga ai le “cloud”.
  • Manino le fa’atulagaga o gaoioiga eseese; taimi ma aso.
  • Manino po o le a le vave e mafai ai ona fa’alelei se mea e leaga/fa’aletonu pe fofo fa’afitauli i le ‘au’aunaga.
  • Manino tau o lea mea, ma lea mea.
  • Manino sala pe a i ai se lape i le auaunaga.