English

Wi-Fi

O fesootaiga i uaealesi ua alualu ai i luma le faiga o galuega i le ofisa, o le fale, ma le taimi o feoa’iga. O le itulau lenei e talanoa atu ai i fesootaiga i le Wi Fi (networks) ae le o le Wi Fi lautele (hotspots) o loo faamatala au i se isi vaega o le website lenei. O fesootaiga faauaealesi e faafaigofieina ai galuega nai lo le faaaoga o uaea e fesootai ai i le initaneti, e lafo ma maua mai ai imeli, ma ulufale atu ai foi i fesootaiga a kamupani, mai soo se nofoaga lava, ma e mafai ai foi ona fesootai mai tagata ese.

O le ofisa ma le fale e mafai ai ona faaaoga le tekonolosi lava e tasi (802.11). E iai nai itu e ono tutupu mai, e ui lava ina eseese. E mafai ona e puipuia oe lava i nai mea faigofie.

O mea e ono tutupu mai

Afai e le o malupuipuia pe e le o faatagaina foi lau ‘router’, e mafai e tagata poo faalapotopotoga ese ona ofi mai i au fesootaiga pe afai o latalata mai. E ono tutupu mea nei:

  • E mafai ona osofaia e tagata au imeli e lafo atu pe lafo mai, ma faasalalau ai mea taua o iai, ona tutupu ai lea o ni faafitauli ogaoga.
  • O le a aafia le auala e maua ai au data, ma faatelegese ai le galulue a lau komepiuta ma isi devices.
  • O le a faaaoga e isi tagata tupe na totogi ai le kopiina o ni au information i le ISP (downloading allowance).
  • O le kopiina e se isi o ni mea leaga ma le talafeagai ae totogi e oe aua ua osofaia lau komepiuta.

O le malupiipuia o fesootaiga faauaealesi

  • O mea uma lava e ono tutupu mai e pei ona faamatala atu i luga, e mafai ona foia i le faamautinoa o malupuipuia lau hub/router. A siaki poo malu pe leai, ia vaai fesootaiga o uaealesi (available wireless networks) ma o fesootaiga e malu, o loo iai le faailoga o le loka (padlock symbol).
  • Afai e te faatoa faapipiiina se komepiuta, smartphone, ma’a (tablet), printer poo se isi lava device, i se hub/router o se uaealesi, e masani ona faapea mai e enter se ki poo se password pe afai o malu lelei le fesootaiga. O le a mafaia ai e le device ona fesootai i le taimi lava lena ma le lumanai. Mo le malupuipuia atili o lau device, e tatau ona e suia le ki poo le password i se upu e te filifilia, ae le’i faaaogaina le Wi Fi mo ni au fesootaiga e le tatau ona iloa e nisi.
  • Afai o e faapipiiina se hub/router fou, e le taumate ua iai ma le ‘security’ ua uma ona ki, ina nei te’i ua le malupuipuia. E tolu lava ituaiga tulaga o ‘encryption’ (data e malamalama ai na o ni nai tagata) o loo faaaogaina, o le (WEP, WPA ma le WPA2) o le WAP2 o le tulaga aupito i sili lea ona maualuga. O le tele o hubs/routers, e avatu le avanoa e te filifili ai i se tulaga maualuga, ae ia e manatua o nisi devices tuai, e le fetaui ma ia tulaga maualuluga.
  • Afai ae le malu se hub/router e fesootai iai au devices i le fale, poo le ofisa, poo devices feaveai foi, ia faafesootai loa le numera o i le tusi faaaoga (manual).
  • Ia faamautinoa o lelei ma malupuipuia au faila ma ia faaaoga le ‘firewall’ ae le’i faapipiiina fesootaiga o le uaealesi.
  • Ia sefe ma malupuipuia Wi Fi codes ina ia le mafai ona faaaogaina e se isi e le tatau ona faaaogaina.
  • Manatua o le code e ulufale ai o loo tusi i le hub/router, e tatau la ona aveese, pe tuu foi le hub/router i se mea e le tau iai se isi aemaise o ni tagata ese e omai i le lotoa.

Lisi o upu

WPA2

WiFi Protected Access 2: o se ituaga puipuiga o faamaumauga e taofi ai le faitatal ma avanoa e tatalaina ai i se mafutaga uaealesi e tagata leaga. O le tulafono e faatatau agai i le 802.11. E malosi atu le puipuiga i lo le WPA ma le WEP

WPA

WiFi Protected Access: o se ituaiga puipuiga o faamaumauga e taofi ai le faitatala ma avanoa e tatalaina ai i se mafutaga uaealesi e tagata leaga. O le tulafono e faatatau agai i le 802.11. E malosi atu le puipuiga lo le WEP.

WEP

Wired Equivalent Privacy: o se ituaiga faamaumauga puipui e taofi ai le faitatala ma le tatalaina o se mafuataga uaealesi e tagata leaga. O lo’o patino i le tulafono 802.11

Router

O le masini e fesoasoani i le gasologa o le gaioiga. E masani ona maua ia fale/pisinisi laiti in totonu o se masini WiFi.

ISP

Internet Service Provider: o le kamupani e tuuina atu le faatagaina o le ulufale i upega tafailagi

802.11

O tulaga masani mo felavasa’iga i luga o le upega tafailagi