Mea e ono tutupu
- le iloa e tagata o au mea o fai i luga o le upega tafailagi (on line activity) pe a e fa’aaogaina se feso’ota’iga pepelo pe le o malupuipuia foi.
- le maua e tagata lau ‘bluetooth’ (feso’ota’iga pupu’u fa’atekonolosi e fa’afesuia’i ai data po’o information) ma lafo mai ai ni texts ia te oe, po’o le fa’aaoga foi o au feso’ota’iga ua latou maua mo nisi faiga leaga.
- le leiloa po’o le gaoia foi o lau device i le so’ona tu’u solo, po’o le se’i foi o ia te oe lava.
- Autilo mai o tagata i lau device a o fa’aaoga (shoulder surfing).
Ia puipuia oe
Fa’aaogaina o le Wi Fi
O le mea e aupito i sili ona le malu i le fa’aaogaina o lau device i se nofoaga faitele, o le le malu lea o le Wi Fi ma ono mafai ai e isi tagata ona osofa’ia, ma iloa au galuega o fai i luga o le upega tafailagi. E aofia ai le maua o au upu tatala (passwords) ma faitau ai i au imeli. E ono tupu lenei mea pe a le iai se ‘code’ o le Wi Fi o lo’o fa’aaogaina, po’o le faia foi o se Wi Fi pepelo (spoof hotspot) e se isi, e ono fa’aseseina ai oe o se mea moni.
I le feso’ota’iga e fa’aaoga ai se ‘code’ e masani ona fesili mai i se ‘ki’ e ono foliga fa’apenei: 1A648C9FE2.
A le o lena, e mana’omia mai oe e le fale’aiga, falitalimalo, po’o le fale’ava o e iai e te ‘log in’ ina ia e maua ai le upega tafailagi. O le tulaga la lea, afai e te fa’aaogaina ai se ‘code’, o le matua le malu lava.
- Vagana ai e malu lelei le itulau o e fa’aaogaina i le upega tafailagi, aua le lafoina pe talia foi mea tau oe lava (private information) i se Wi Fi i se nofoaga faitele.
- I so’o se mea, ia fa’aaoga feso’ota’iga e fa’aaoga e kamupani lauiloa ma tele ina iloa e tagata.
- tagata fai pisinisi e fia feso’ota’i i a latou kamupani, e masani ona fa’aaoga auala e malupuipuia e pei o feso’ota’iga e na o latou lava VPN (Virtual Private Network) e alu i le ‘code’.
Auala o feso’ota’iga pupu’u e fa’afesuia’ ai data ma information (Bluetooth)
- Ia tape lau Bluetooth pe a le o fa’aaogaina.
- A le o fa’aaogaina le Bluetooth, ia e fa’amautinoa, e le ono ‘maua’ au devices i se isi auala.
- Aua le fa’aaogaina fa’atasi ma se isi device lau device, ina ne’i mafai ona kopi e se isi au mea o fai (scan), a’o e taumafai e feso’ota’i atu i nisi tagata.
- A mafai, ia fa’aitiitia le fa’aaoga fa’atasi o devices e lua.
- Aua le taliaina ni faila i le Bluetooth, e maua mai i ni tagata e te le iloaina.
O nisi fautuaga
- Aua ne’i tu’usolo lau telefoni (smartphone) po’o lau ma’a (tablet).
- Ia e mata’aalia po’o ai o mata’ia oe ae po’o a foi au mea o fai i luga o le upega tafailagi. Ia fa’aaoga se ‘privacy filter’ e le mafai ai e tagata o lo’o nonofo i ou itu ona va’ai i mea o i luga o lau komepiuta (screen). O le fa’ata’ita’iga o le ‘3M Product’ (o nisi fa’amatalaga o i i). Aua le fa’aseseina oe e se tagata e ono gaoia lau device.
- Aua le faaseseina oe ese tagata e ono gaoia lau device.
- Aua le tuuina lau device i se mea e ono iloa atu ai e se isi, tusa lava poo i luga o lou nofoa poo lau laulau.
- Aua ne’i iloa atu lau device pe a le o fa’aaogaina, tusa lava pe o i lou nofoa po’o lau laulau. I so’o se mea, aua le fa’aaogaina lau device po’o le so’ona fa’aali, a’o e savalivali solo, e ono mata’ia ai e tagata ma gaoi.
- Aua nei galo ia te oe e tele ‘apps’ e feso’ota’i i le upega tafailagi i so’o se mea e te iai (background), ia siaki au ‘settings’ ina ia e iloa mea o lo’o tu’u i le upega tafailagi.