O le pupuni na te puipuia oe mai:
- Tagata e osofaia lau komepiuta/ Tagata ua ofi mai lau komepiuta e aunoa ma se faatagana
- Anufe –ituaiga vairusi e sosolo mai lesi komepiuta i le isi ala mai le upega o fesootaiga.
- O isi mea ua pasia mai i fafo ona ua pisia i vairusi.
O mea e le faia e le pupuni:
E le lava le pupuni e mautinoa ai ua saogalemu lau komepiuta ae o se fesoasoani muamua i lau puipuiga. E manaomia foi le faia o nisi auala e malupuipuia ai lau masini e pei ona taua i lenei upega tafailagi. Ae ui i lea o le pupuni e tau puipuia pe leai foi mai mea nei:
- Pe a e faatagaina isi komepiuta e fesootai atu i lau masini.
- Pe a o pe, e le o ola/ faaaogaina o nisi tulaga eseese pe o avanoa le nofoaga e sulu ai isi mea faitino faakomepiuta.
- I le tele o vairusi
- Mea tatou te le manaomiaina ma faatagaina pei o imeli, faasalalauga, taufaasese ui mai le upegatafailagi
- Polokalame faalilolilo ma faanana (Spyware)
- So o se ituaiga /aga taufaasese pe solitulafono i luga o le upega tafailagi.
- Pe afai o oe poo se vairusi ua faaletonu ai le malosiaga o le pupuni.
- Tagata latou te faaaogaina lau komepiuta poo upega o fesootaiga.
- Faamaumauga ua ofi atu i lau komepiuta e ese mai le upega tafailagi, faataitaiga USB connected devices, CD/DVD etc.
- Osofaiga ina ua faaletonu le upega tafailagi
- Ala atu e faafoliga e saogalemu ma faatulafonoina.
Ae peitai e leai ma se mea ua e avea ma mafuaaga e le faia ai sau pupuni aua e le na o le pau lea ose puipuiga e manaomia mo lau komepiuta.
E mafai ona faapea e le mafaia e le Kamupani o lo maua atu ai lau upega o fesootaiga ona maua atu ai sau pupuni o lona uiga ia iai lava au polokalame komepiuta e malu puipuia ai lau komepiuta/masini.
Ituaiga o le Firewalls
Personal Firewalls
Personal firewalls e tatau ona faapipiina i komepiuta o loo fesootai ma le upega tafailagi faapea polokalame mataitu (ma poloka pe a talafeagai) faa ala upega tafailagi. E faaiogaina foi o polokalame tau pupuni po o le pupuni mo lau masini komepiuta.
O le pupuni a le Kamupani o le Windows o se vaega amata o au puipuiga. E leai se tau, e sau ma lau Windows operating systems. O le Windows 8, Windows 7 and Vista, e ola sao lava ona pupuni, o lona uiga la e leai se mea e te popole ai e tau faaola pe faatulaga lona galueaina.
A e manao ai e mafai ona e suia le pupuni a le Windows i sau oe lava pupuni ua e filifiliaina, atoa ma le ituaiga o loo aofia ai i puipuiga o lau upega tafailagi poo se isi lava polokalame pupuni tutoatasi e mafai ona e kopiina mai le upega tafailagi e aunoa ma se tau.
Pupuni mo masini/mea faitino tau komepiuta
O pisinisi feololo ma pisinisi tetele e ono manaomia pupuni mo masini poo mea faitino faakomepiuta e faaopopopo atu i pupuni tau le tagata toatasi faatatau I le faatulagaga o le o a latou faamatalaga faatekonolosi. E faalagolago lea i le fautuaga e aumai e i latou o loo fesoasoani i mataupu tau tekonolosi i totonu po o fafo atu o le kamupani.
Siaki po o ola lau Windows Firewall
I le Windows 10 ma le Windows 8, alu i le Control Panel/le vaega e faatonutonua vaega uma o lau komepiuta, filifili le System and Security,/ona filifili lea o le Windows Firewall. O le a faailoa mai e le Home or work (private) networks le tulaga o iai le Windows Firewall.