E tatau ona e silafia, a sui au tupe sefe o lau penisione i se sefegatupe (scheme or investment) e le malupuipuia, o lona uiga e ono taufa’aseseina oe, ma leiloa ai se vaega po’o le atoa foi o au tupe na sefe, atoa foi ma le ono fa’asala o oe (potential arrangement charges). E popoto tele tagata taufa’asese i penisione; latou te fa’aaogaina ni auala se tele e maua ai au tupe. Ae tele lava fa’ailoga e mafai ona e iloa ai mea pepelo o le a tutupu ma auala e te leoleo ma fo’ia ai ia tulaga.
E fa’apefea ona iloa se scheme e taufa’asese (scam)
E tatau ona e matua fa’aeteete pe a:
- e maua se telefoni, imeli, text, po’o se tagata e sau i lou fale ae e te le’i mana’omia pe e te fesili foi iai mo se fesoasoani.
- e te maua mai se ofo ina ia maua ai mea tau ia te oe lava po’o lau kamupani penisione ae le’i o’o i le tausaga e tatau ona maua ai. E te maua mai se ofo e tu’u uma au tupe i se teugatupe (investment) i se atunu’u i fafo ae maua mai se tupe fa’asili atu (return) e 8% pe sili atu foi.
- e te maua mai ofo o teugatupe (investments) ofo mo tupe (cash incentives) o iloiloga o le penisione e faifua (free pension reviews) o ofo tau i le malo ((government incentives).
- o le a tauanau oe mo le numera o lau telefoni, tuatusi, o au tupe tusa lava pe na o lou fesili atu i se mea faigofie o ofo mai. E tauanau oe e fa’avavevave se mea e fia mana’omia e pei o le (transfer process) e ala i le fa’aaoga o auala fa’avavevave (courier) po’o le sau foi o se isi i lou fale.
- e taofia le faia o sou pepa, o se tagata e aofia i totonu o le fa’alapotopotoga (membership) ae le fa’amalamalamaina.
- e maua mai au tusi fe’ilafi e fa’asalalau ai le auaunaga ae laiti lava ni mea o iai e ono fa’afeso’ota’i ai le kamupani o lo’o lafo mai ai nei ofo. *Na o se vaega to’aitiiti e pei o tagata gasegase e mafai ona maua tupe ae le’i o’o i le tausaga e maua ai, mo lau penisione.
Ia puipui i le taufa’asese mo penisione
- Aua ne’i avea se mea i se isi e vala’au atu,imeli po’o se text
- Ia e maua mai mea uma e uiga i le kamupani mai i le upega tafailagi, ia e fa’aeteete i nofoaga (websites) e foliga e mananaia ma matagofie.
- A e le mautinoa se mea i se ofo e aumai pe e te le talitonuina, ia fesili mo se fesoasoani.
- Aua le fa’avavevavea oe, pe fa’amalosia i se tonu e fai i lau penisiona.
- Fai mea uma e tusa ma lou taimi ma ia siaki lelei mea o le a fai ae le’i faia.
Afai e te’i ua maua sau vala’au ae e te masalosalo o se taufa’asese:
- Ia lipoti i leoleo.
Afai e te masalosalo ua fa’aseseina oe i lau penisiona:
- Ia fa’afeso’ota’i vave tagata o lo’o aumai ai lau penisiona (pension scheme) atonu e mafai ona latou taofia tupe ua aumai, pe a le’i tuai.
- Lipoti i leoleo.